Poolkoorts
De Zweedse Samen-fotograaf Nils Thomasson is heel oud geworden. In 1975 stierf hij op 95-jarige leeftijd. Vijftig jaar van dit leven heeft hij besteed aan het maken van niet minder dan 30.000 foto's van de mensen en hun levenswijzen in de provincies Jämtland en Härjedalen. Daarmee heeft hij een belangrijke bijdrage geleverd aan de geschiedschrijving van de Samen. Zijn foto's tonen hoe de Zweedse staat langzaam inbreuk maakte op S pmi, het traditionele grondgebied van de Samen. Aan het eind van zijn leven schonk Nils zijn foto-collectie aan het Jämtland provinciemuseum. In het prachtige zwart-wit fotoboek Samefotografen Nils Thomasson - met teksten in het Zweeds, Zuid-Samisch, Duits en Engels - is een selectie van die foto's te zien. Ook Thomasson zelf is in beeld, met camera en zijn karakteristieke Samen-muts en -manteljas, die hij - naar verluidt - altijd droeg tijdens zijn werkzaamheden.
Bijzonder aan de foto's is dat je kunt zien dat er een warme band was tussen de fotograaf en zijn geportretteerden. Er is geen afstand, de meesten kijken de fotograaf verwachtingsvol en met vrolijke ogen tegemoet.
Opmerkelijk is ook dat de fotograaf al op jonge leeftijd, zo omstreeks de eeuwwisseling, zo vaak de studio liet voor wat hij was en foto's in de buitenlucht maakte. Thomasson fotografeerde in een tijd dat de rendieren nog vrij mochten rondlopen, en ze dag en nacht moesten worden begeleid. De Samen onderhielden intieme relaties met hun rendieren, en gaven zich rekenschap van hun verschillende persoonlijkheden en temperamenten.
De Samen-fotograaf was ook een zakenman, die geloofde dat je met hard werken de kost moest verdienen en niets in het leven cadeau kreeg. Op een van de foto's zie je de
ondernemende fotograaf achter het stuur van een grote Buick waarmee hij toeristen naar de Tännforsen-waterval reed. Tegen betaling maakte hij daar dan vervolgens een foto van ze. Nils Thomasson was niet echt een politicus maar toch leverde hij op de achtergrond een bijdrage aan de oprichting van de eerste Samen-organisaties.
Samefotografen Nils Thomasson geschreven door John E. Utsi. ISBN:
91-7948-135-3, 125 blz. Te bestellen via Jamtli Museum, Box 709, 83128 Töstersund, Zweden, e-mail: lansmuseet@jamtli.com
Begin dit jaar zond de VPRO een radioserie uit in het kader van het programma OVT, onder de naam Ter Walvischvaart. De serie werd gemaakt door Marnix Koolhaas, met medewerking van Arctic Peoples Alert.
Op 30 juli zond OVT een zomerspecial uit met uitgebreidere reportages, onder andere over Groenland en boekhandel Moby Dick. Een cassettebandje van deze uitzending is te bestellen door overmaking van f 27,50 op gironummer 444600 t.n.v. de VPRO in Hilversum o.v.v. 30 juli en OVT: walvissen. Zie ook Arctica nr. 7 en 8.
www.vpro.nl/ovt
Op 1 september werd dr. Gerard Boere benoemd tot Officier in de orde van Oranje Nassau. Tijdens zijn afscheidsreceptie op het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij ontving hij onverwacht deze koninklijke onderscheiding uit handen van de staatssecretaris van Natuurbeheer, mevrouw Faber. Boere is een actief pleitbezorger voor de natuurbescherming in de Russische Arctis. Daarnaast heeft hij er onder andere voor gezocht dat het Verdrag voor Internationale bescherming migrerende watervogels van de grond kwam. Hij is thans verbonden aan Wetlands-International. Boere draagt Arctic Peoples Alert een warm hart toe.
Rugzaktip: 300 gram. Mogelijk staat het al in uw boekenkast als De raaf in de walvis, in 1976 verschenen als tweede deel in de serie Mythen en fabels van noordelijke volken van H.C. ten Berge. Er is vorig jaar een derde gewijzigde druk in pocketvorm verschenen onder de titel Eskimo verhalen. Het is lang geleden dat ik het boek helemaal gelezen heb. Ten Berge, overigens lid van het Comité van aanbeveling van Arctic Peoples Alert, meldt dat deze uitgave een verkorte uitgave is. Niettemin telt het boek 288 pagina's. Als u het boek nog niet kent is dit een nieuwe gelegenheid kennis te nemen van deze fascinerende introductie tot de verhaalcultuur van de Inuit. Eskimo verhalen, uitgegeven door Meulenhoff in Amsterdam, ISBN 9029065990, prijs: f 39,90.