drs. Mirjam Niemans, antropologe
Op 6 november is Peter Penashue herkozen tot president van de Innu Nation. Zijn functie is niet eenvoudig, gezien de schier eindeloze lijst issues waarmee de Innu-Indianen in Labrador en Quebec dagelijks worden geconfronteerd. Mijnbouwplannen bij Voisey's Bay, houtkap, wegenaanleg, plannen voor de bouw van stuwdammen, en natuurlijk de laagvliegoefeningen. Dagelijks komt er wel een e-mailtje met een update van de Innu Nation.
In maart 2002 willen Innu-vrouwen onder leiding van Elizabeth (Tshaukuesh) Penashue voor de vijfde keer hun jaarlijkse wintertrek van Sheshatshiu naar Minipi Lake houden. Dit uit protest tegen alle industrieel-militaire ontwikkelingen op hun grondgebied en uit ongerustheid over het lot van Moeder Aarde. Mensen die mee willen lopen moeten wel hun eigen uitrusting meenemen zoals mocassins, sneeuwschoenen en een warme slaapzak. Het is immers Labradorwinter! De tent wordt gedeeld en onderweg zal er voldoende voedsel en wild te vinden zijn. Het betekent hard werken, maar je ademt schone, frisse lucht in en je maakt nieuwe vriendschappen.
Benzinesnuiven
Het is alweer een jaar geleden dat de Innu-gemeenschappen Sheshatshiu en Davis Inlet de Canadese autoriteiten vroegen een groep kinderen weg te halen omdat deze vanwege hun zware verslavingsproblemen niet langer binnen de gemeenschappen te handhaven waren. Inmiddels zijn de meeste kinderen na behandeling weer terug in de dorpen. In Davis Inlet zijn er inmiddels geen openlijk benzinesnuivende jongeren meer te vinden. Maar zowel de Canadese als de Innu-autoriteiten zijn realistisch; zolang er binnen de dorpen niet genoeg verandert, is de kans groot dat ouders en kinderen in herhaling vervallen.
Veel behandelingsprogramma's zijn te laat ingezet. Voorts beschikte men over onvoldoende financiële middelen en waren de behandelingsmethoden niet altijd even adequaat. Critici menen dat miljoenen dollars over de balk zijn gegooid. Maar ook al valt er zeker het nodige op het succes van de programma's af te dingen, feit is dat er duidelijk een begin is gemaakt. De Innu volharden in hun pogingen de neerwaartse spiraal te keren, ongeacht de tegenslagen die zij keer op keer te verwerken krijgen.
Simeon Tshakapesh, de leider van Davis Inlet, is ervan overtuigd dat een eerste vereiste voor een structurele kentering is dat de ouders zelf van de alcohol afblijven. Die noodzaak wordt door vele ouders ook onderkend, iedere dag ervaren zij opnieuw de slechte omstandigheden waaronder hun kinderen opgroeien. De wanhoop en de economische en sociale misstanden die generaties lang hebben voortgeduurd zijn niet zomaar verdwenen. In die omstandigheden is er niet veel voor nodig om opnieuw naar de fles te grijpen.
Harlekijneend
Begin november kreeg de Canadese onderzoeker Ian Goudie te horen dat er geen verdere belangstelling meer was voor voortzetting van zijn in 1999 begonnen studie naar de gevolgen van de laagvliegoefeningen voor de bedreigde harlekijneendenpopulatie (Histrionicus histrionicus) in Labrador. De financierder, het Institute for Environmental Monitoring and Research, had niet langer vertrouwen in de uitkomsten van de studie. Officiële reden: het Canadese ministerie van Defensie (DND) kon plotseling niet langer garanderen dat er laagvliegoefeningen werden gehouden in de leefgebieden van de eenden. En dit laatste was tenminste tijdelijk noodzakelijk omdat Goudie het gedrag van de eenden wilde vergelijken in tijden dat ze niet worden overvlogen met tijden waarin dit wel gebeurt. Het milieu-monitoringsinstituut, dat indertijd was opgezet als een compromis in antwoord op de protesten tegen de laagvliegoefeningen, verklaarde niet in staat te zijn de geallieerde luchtmachten te dwingen boven bepaalde gebieden te vliegen. De gang van zaken is des te opmerkelijker omdat een van de eisen van de actievoerders altijd was dat men met onweerlegbaar wetenschappelijk bewijs op de proppen zou komen waaruit zou blijken dat het laagvliegen geen milieuschade tot gevolg heeft. Omdat DND een grote vinger in de pap heeft in het instituut betwijfelen Goudie en zijn begeleider Ian Jones of het onderzoek van het instituut werkelijk onpartijdig is. Ondanks de inmiddels 300.000 Canadese dollar die aan het onderzoek zijn uitgegeven, is en blijft de vraag naar de gevolgen van de oefeningen voor de Harlekijneend dus onbeantwoord. Onderzoeksbegeleider Ian Jones: "Het is bijna zo alsof ze willen zeggen: alles goed en wel, maar wanneer het ons niet aanstaat wat jij doet, wanneer jouw onderzoeksresultaten ons niet bevallen, dan zullen we jou misschien ook niet langer financieren. Dit raakt werkelijk aan een paar fundamentele vragen over hoe academisch onderzoek wordt ondersteund en hoe het ondersteund zou moeten worden."
Cree
In Quebec hebben onlangs de Cree een voorlopige overeenkomst bereikt met de regering van Quebec over de uitbreiding van hydro-elektrische mega-projecten in hun leefgebied. De Cree ontvangen ten minste 3,5 miljard Canadse dollar over de komende 50 jaar, meer zeggenschap over de bosbouw in hun gebied, en meer banen. In ruil hiervoor hebben ze wel de in een rechtszaak gestelde eis van $ 3,6 miljard aan schadevergoeding moeten intrekken en akkoord moeten gaan met opschorting van de lopende onderhandelingen over soevereiniteit en zelfbeschikkingsrecht. De toekomst zal uitwijzen of het de moeite waard was voor de Cree om in te stemmen met deze afkoopregeling.