Jan van Boeckel
Een al meer dan tien jaar slepend juridisch conflict in Zweden waarbij kleine, particuliere boseigenaren vijf Samen-gemeenschappen voor het gerecht hebben gedaagd, is tot een einde gekomen nu de Samen (bekend als 'Lappen') bij het Hof van Beroep hebben verloren. Het besluit van het Hof herbevestigt de beslissing van een lagere rechtbank in 1996, dat boseigenaren er niet mee hoeven in te stemmen dat in de winter rendieren op hun grond grazen. De rechtbank heeft daarbij wel vastgesteld dat het een verantwoordelijkheid van de staat is om zich ervoor te beijveren dat de rendiercultuur van de Samen behouden blijft en zich verder kan ontwikkelen (zie ook Arctica 6, zomer 1999 en Arctica 9, najaar 2000).
De boseigenaren beweren dat de betwiste gebieden voor de twintigste eeuw nooit voor rendierbegrazing zijn gebruikt. De Samen daarentegen voeren aan dat ze het gebied al sinds mensenheugenis in gebruik hebben en bijgevolg een 'gewoonterecht' hebben ontwikkeld. De Samen hebben verklaard dat ze de zaak nu naar het hooggerechtshof willen brengen. Ze lopen daarbij het risico geruïneerd te raken voordat de kwestie daar ooit ter tafel komt. De boseigenaren kunnen de Samen ertoe dwingen een omvangrijk bedrag beschikbaar te stellen ter dekking van de juridische kosten van de landeigenaren.
De Samen eisen verder dat de regering tussenbeide moet komen en buiten de rechtszaal met een voor beide partijen aanvaardbare schikking moet zien te komen. Daarbij willen ze dat de staat een vergoeding geeft voor de kosten die de Samen voor de juridische procedure hebben gemaakt (de kosten van de boseigenaren worden door grote bosbouwcoöperaties gedekt). Tenslotte eisen ze dat Zweden ILO Conventie 169 inzake inheemse volken tekent en ratificeert.
BRIEF:
Tezamen met andere organisaties heeft Arctic Peoples Alert een petitie gestuurd aan Göran Persson, de minister-president van Zweden. Daarnaast heeft zij op 18 maart 2002 een brief aan de Zweedse ambassadeur in Nederland gestuurd. Hierop hebben wij nog geen reactie ontvangen. Hieronder treft u de tekst van onze brief aan. Als u wilt kunt u een (vergelijkbare) brief of e-mail aan de Zweedse minister-president registrator@primeminister.ministry.se, fax +468723 11 71) of aan de Zweedse ambassadeur sturen.
To the ambassador of Sweden in The Netherlands, Mr. B. Skala
Postbus 85601, 2508 CH Den Haag
Re: Sami reindeer herding rights.
Dear Sir,
We like to ask your attention for the following.
Arctic Peoples Alert is a Netherlands-based ngo working for the plight of indigenous peoples and the environment in the Arctic region.
We are writing this letter in light of the recent decision of the Court of Appeal in Sundsvall denying five Sami villages their customary reindeer grazing rights in the region of Härjedalen.
In April 2000 Arctic Peoples Alert joint a fact-finding trip to the Sami in this area and had the chance to meet with representatives of the different parties in this matter.
A groups of private forest owners in the region of Härjedalen have been contesting the Sami's right to use the land by initiating a legal battle against the Sami villages with winter grazing lands in the Härjedalen region. The 12-year long legal processes have resulted in court decisions and litigation costs that are threatening the future of traditional reindeer herding in the entire region, as the Sami customary rights to winter grazing are a key factor in the survival of reindeer herding in Sweden. Reindeer herding in turn is the foundation upon which Sami culture is built. The decision taken by the Court of Appeal on February 15, 2002 represents the last in a series of legal decisions against the Sami peoples.
Arctic Peoples Alert is concerned about the potential impact of these legal processes on the future of Sami culture and their ability to continue reindeer husbandry, which today constitutes not only the cultural, but also the socio-economic foundation of many Sami communities.
We find it unacceptable that the Swedish government has taken a passive role in the winter grazing right conflict and absolutely necessary that the government pursues a mutually agreeable out-of-court settlement that secures Sami access to winter grazing lands. As litigation poses a mounting financial burden on the Sami communities we demand that the government covers both parties' legal costs, as suggested by the public investigation of a Swedish ratification of the ILO 169 Convention.
We further urge the Swedish government to take concrete steps to safeguard Sami rights in the future, and particularly, to sign and ratify the ILO 169 Convention as soon as possible. The Dutch government has also ratified this convention. To deny the Sami people these rights is tarnishing Sweden's human rights record.
We would welcome the opportunity to hear your views on the above issues.
Sincerely yours,
Arctic Peoples Alert