Poolkoorts

 Govert de Groot

Rugzaktip: De goden hebben honger van Gerard Jacobs. Het zijn eigenlijk drie boeken in één, met daarbij een DVD. De meeste Siberische reisverhalen van Jacobs verschenen eerder als Reis naar de rand van de wereld, West-Siberië 1986-1991 en Goudkoorts, Kolyma 1992-1993 en werden in De Volkskrant gepubliceerd tussen 1986 en 2003. De twee toegevoegde delen Dromen van de verlosser, West Siberië 1994-2000 en Op de kade van de hel, Kolyma 2003 gaan vooral over de leegloop van Siberië. Ze vertellen de verschrikkelijke waarheid van de onderdrukking door het Sovjetregime. Het lezen van deze schokkende verhalen blijft indringend. Verder beschrijft Jacobs de verschillende kanten van de oliewinning: In het Westen maken we ons grote zorgen om de milieuvervuiling in Siberië, vertelt hij aan Olga. Enorme hoeveelheden olie zouden jaarlijks uit gebroken pijpleidingen in het ecologisch kwetsbare moeras stromen. Ze lacht weer spottend en zuigt aan haar sigaret: Die cijfers zijn schromelijk overdreven. De olie die officieel in het moeras terecht zou zijn gekomen wordt in feite illegaal naar het Westen gepompt, is de reactie van Olga. Ook ontmoet hij leden van verschillende inheemse volken, zoals de geletterde Chant Joeri Vella. Hij wil niet praten over zijn dode zoon. In plaats daarvan leest hij een gedicht voor dat hij heeft geschreven aan de houten tafel voor de tsjoem aan de rand van het meer...:

Waar is het spoor dat mijn volk volgt
waar is het land
dat hen met dieren voedt
waar is de rivier
waar de kinderen van drinken

Ze vroegen het bos
hun te vergeven
voor elke gevallen boom
Ze spraken met de rivier
alsof het een oude wijze man betrof
Ze waren blij met elk weer
dat de wind hun bracht

Waar is dat land?
Hoeveel water blijft er over
en zal het genoeg zijn
voor een enkel slokje
zuiver water voor mijn kleinzoon

Ze hebben het land afgenomen
Ze hebben de rivier afgenomen
Nu wordt ook mijn hart afgenomen.

De DVD bevat de documentaire Stalin had een brug beloofd, over de ontdekking van een massagraf op de oever van de Ob. De documentaire won onder andere een Gouden Kalf op de Nederlandse Filmdagen in 1996. Uitgeverij Contact, € 19,90, 384 blz., ISBN: 9025419356, exclusief DVD 520 gram.
www.gjacobs.cjb.net

Het papieren Canada Bulletin van de Canadese ambassade is vervangen door een website. Men kan zich aanmelden voor de e-mailverzendlijst. www.canadabulletin.nl

Het Gronings Volkenkundig Museum Gerardus van der Leeuw is tot onze spijt sinds juni 2003 gesloten. De collectie is in een depot opgeslagen. Wij danken de directie voor de goede samenwerking.

Expedities: Henk de Velde gaat een nieuwe poging doen de Oostelijke Doorvaart door te zeilen: www.henkdevelde.nl Gilles Elkaim is nog steeds bezig met zijn tocht van de Noordkaap naar de Beringzee: www.arktika.org De Vagabond heeft succesvol zonder overwintering de Noordoostelijke Doorvaart bezeild: piem.org/vagabond
Vrijwilliger met Tim, de Schotse collie voor de tent in het Museon.

Ter afsluiting van de Innu-campagne heeft Arctic Peoples Alert op 5 augustus 2003 een tweetal Innu-tenten aan het Museon in Den Haag overhandigd. Een van de tenten was tot 1 september in het museum te zien. Van 1986 tot voorjaar 2003 voerde Arctic Peoples Alert (voorheen Innu Steungroep) actie tegen de Nederlandse laagvliegoefeningen boven de Innu-Indianen in de Canadese provincies Labrador en Quebec. Dit jaar is de Koninklijke Luchtmacht gestopt met haar laagvliegoefeningen boven de Innu. Daardoor worden de oefenfaciliteiten vanaf de luchtmachtbasis Goose Bay ook voor de Duitse, Britse en Italiaanse luchtmacht minder aantrekkelijk. De Duitse luchtmacht verwacht eind 2005 haar trainingsdetachement terug te trekken (zie Arctica 15).