Kort
Niet alleen wordt Groenland in het voorgestelde Europese grondwet-verdrag genoemd in verband met de bijzondere regeling (30) voor de invoer van visserijproducten. Ook staat in het verdrag het volgende: “Verklaring betreffende het Lapse volk (32): ...De Conferentie neemt er nota van dat Zweden en Finland zich ertoe hebben verbonden om de middelen van bestaan, de taal, de cultuur en de levenswijze van het Lapse volk in stand te houden en te ontwikkelen en acht de traditionele cultuur en middelen van bestaan van de Lappen afhankelijk van primaire economische activiteiten als rendierhouderij in de traditionele gebieden van de Lapse nederzettingen...”. Dit grondwetsartikel geeft Europese erkenning aan de speciale positie van het volk in het noorden van Noorwegen, Zweden, Finland en het Kola-schiereiland. Betreurenswaardig is dat in de Nederlandse versie het denigrerende woord ‘Lap’ wordt gebruik in plaats van het juiste woord ‘Sami’. Met uitzondering van de France wordt in alle andere vertalingen van het verdrag ‘Sami’ gebruikt.
De Inuit van Nunavut in Canada willen dat hun taal, het Inuktitut, de officiële derde taal van Canada wordt. De bestuurders van Nunavut kwamen erachter dat de staat Canada in 2004 anderhalf miljoen Canadese dollar had uitgegeven aan Franstalige diensten voor de 450 Franstalige inwoners van Nunavut, zo’n 3500 dollar per persoon. En dat terwijl er geen extra geld beschikbaar was voor diensten in het Inuktitut, de taal die door 70 procent van de 25.000 inwoners van Nunavut wordt gesproken.
Officiële staatsdocumenten worden niet van overheidswege vertaald naar het Inuktitut: daarvoor draait de autonome regio Nunavut zelf op. Dat kost zo’n 5 miljoen dollar per jaar. Nunavut probeert al sinds de oprichting die kosten op de Canadese staat te verhalen. Binnen Nunavut zelf is Inuktitut wel een officiële taal. Een probleem bij de officiële erkenning als staatstaal is, dat ook de Inuit buiten Nunavut dan in het Inuktitut ‘bediend’ moeten worden. Dat gaat de Canadese regering aanzienlijk meer kosten dan 5 miljoen dollar per jaar.
Op 16 maart 2005 heeft de VS-Senaat met 51 tegen 49 stemmen toestemming gegeven voor het boren naar olie in Alaska's Arctic National Wildlife Refuge, als onderdeel van het energieplan van president Bush. Milieuorganisaties hebben geschokt gereageerd. In september stemmen het Congres en de Senaat over het opheffen van het verbod op boren in het natuurreservaat.
www.savearcticrefuge.org
www.northern.org
Op 24 mei 2005 heeft het Noorse parlement een gewijzigd voorstel van de Finnmarkslov aangenomen. Zie Arctica 16, www.stortinget.no
Ar(c)tica?: De juiste schrijfwijze is Arctica, met een c na de r. Ook in arctisch ('bij de noordpool horend') zit een c. Arctica en arctisch gaan via het Latijn terug op het Griekse woord arktos, dat allereerst 'beer' betekent. Arktos was ook de Griekse naam voor het sterrenbeeld Grote Beer, dat altijd in het noorden staat; daardoor ging het woord ook 'noorden' betekenen. Bron: Onze Taal, 2005-5.