Het gebruik van het woord Eskimo is nog steeds wijdverbreid. Het wordt in vele talen gebruikt om de mensen aan te duiden die in het verre noorden van Noord-Amerika wonen, en ook in Oost-Siberië. Maar waar komt het woord eigenlijk vandaan?
De Eskimo's noemen zichzelf Inuit of (in Alaska) Yupit ofwel 'mensen', respectievelijk 'echte mensen'. Dat is niet ongebruikelijk: veel volken duiden zich in de eigen taal op die manier aan. Maar de meeste namen die wij gebruiken voor verre volken zijn afgeleid van woorden uit talen van naburige volken, of van Europese talen. Enkele voorbeelden hiervan: de naam Ojibwe is een Cree-woord ('huiden-strekkers'), maar de Ojibwe zelf noemen zich Anishnaabe, en dat betekent 'slimme mannen'. De naam Montagnais is Frans ('bergbewoners') en zelf noemen ze zich Ilnu of Innu: 'mensen'.
Het staat vast dat ook de term Eskimo niet uit de taal van de Inuit zelf afkomstig is, maar uit een van de omringende Algonkin-talen. De Algonkin-talen vormen een groep talen die met elkaar verwant zijn. Tot deze grote taalfamilie behoren onder andere de taal van de Cree, de Montagnais/Innu in Quebec en Labrador, van de Mikmaq in Quebec, maar ook die van de Blackfoot in de Rocky Mountains. Aan de Noordoostkust zijn de Cree, Mikmaq en Innu buren van de Inuit. De Inuit zelf spreken een niet-verwante taal die behoort tot de Eskimo-Aleut taalfamilie.
Er zijn twee redelijke mogelijkheden door deskundigen geopperd als verklaring voor de oorspronkelijke betekenis van Eskimo. José Mailhot, een antropologe-taalkundige uit Montréal, en spreekster van de Montagnais/Innu-taal, zegt dat het uit een Algonkintaal komt. De oervorm was volgens haar ayaxkyimewa, en dat betekent 'hij/zij spreekt de taal van een vreemd land'. Dit werd versimpeld tot iets als 'aškimeew' in het Attikamek Cree. Ives Goddard daarentegen, ook een specialist in de Algonkin-talen, heeft gesuggereerd dat het woord Eskimo oorspronkelijk 'sneeuwschoenmaker' betekent, ook in een Algonkin-taal.
Hieraan dient te worden toegevoegd dat er rond 1600 twee verschillende inheemse groepen in Noordoost-Amerika waren die door Europeanen met de naam 'Esquimaux' werden aangeduid: de 'Grands Esquimaux' waren de Inuit, en de 'Petits Esquimaux' waren de Innu, sprekers van een Algonkin-taal. Voorts werd het woord 'aškimeew' vroeger gebruikt door de Innu en andere Indianen om er de Mikmaq-Indianen mee aan te duiden. Dus zowel Algonkin-volken als vroege Europeanen gebruikten het woord Eskimo niet alleen voor de Inuit maar ook voor andere naburige volken die ze niet konden verstaan. Het is al vroeg door de Fransen van de Algonkins overgenomen en via het Frans in vele andere Europese talen terechtgekomen, en uiteindelijk is alleen de betekenis 'Inuit' overgebleven.
Vaak wordt er gezegd dat woord Eskimo beledigend is en dat het 'rauw-vleeseter' zou betekenen. Deze betekenis heeft het in elk geval niet in de taal van de Inuit. Er is wel een woord dat erop lijkt in de Algonkin-talen: aškipow in het Cree bijvoorbeeld betekent 'hij/zij eet rauw'. Het deel aški betekent 'rauw', po betekent 'eten' en de w betekent 'hij/zij'. Er is inderdaad een cultureel verschil tussen de Inuit, die onder meer rauw zeehondenvlees aten en eten, en de Algonkin-volken, die alleen gekookt of gebraden vlees eten. Maar als Eskimo werkelijk 'rauwvleeseter' zou betekenen dan zou het ene Algonkin-volk niet het andere Algonkin-volk (zoals de Mikmaq) ermee hebben aangeduid. Verder zijn sneeuwschoenen heel prominent bij Algonkin-sprekers, maar ze worden nauwelijks gebruikt door de Inuit.
De verklaring van José Mailhot lijkt om deze redenen het waarschijnlijkst. In veel talen worden buurvolken immers 'brabbelaars' of 'mompelaars' genoemd, ofwel 'zij die raar of anders praten'. Zoiets lijkt hier ook het geval.
De Inuit en Yupit willen dat ze met hun eigen naam aangeduid worden, en dat is reden genoeg om het woord Eskimo te vermijden, en liever Inuit (Groenland, Canada) of Yupit (Alaska) te gebruiken. Tijdens de Inuit Circumpolar Conference van 1977 in Barrow, Alaska is zelfs officieel besloten om ook als overkoepelende term het woord Eskimo te vervangen door 'Inuit', ongeacht welke plaatselijke namen in gebruik zijn.
Kortom, het woord Eskimo betekent in ieder geval niet 'rauw-vleeseter', en het is zeker niet beledigend bedoeld geweest.
Overigens heeft de naam 'Innu' waarmee de Montagnais zichzelf aanduiden niets met het woord 'Inuit' te maken. De gelijkenis tussen de woorden Innu en Inuit is geheel toevallig.