Begin december is het in Moezji, in het noordwestelijke puntje van Siberië, warm voor de tijd van het jaar. Het is er zo'n 10ºC onder nul als ik de helikopter uitstap. Een week eerder was het er nog min 40ºC. De ganzen die hier broeden verblijven in de winter in Nederland. Met de jeep rijden we over de bevroren Ob naar de Chanti in Oest Vojkary. Later bezoeken we de Nenets in Naryan Mar in noord-Rusland. In de buurt van het dorp Krasnoe sta ik tussen honderden rendieren...

Als coördinator van Arctic Peoples Alert werd ik door de Landbouwraad van de Nederlandse ambassade in Moskou in de gelegenheid gesteld naar Rusland mee te reizen met Fernand Dhondt van de Belgische ngo 'Horizon Projects'. Het eerste deel van de reis maakte ook Mark Delmartino van het EC Tacis-LIEN programma deel uit van de delegatie. Daarnaast reisden bestuursleden mee van de Russische ngo Conflictvrij Noorden.
Na een kort bezoek aan de 'Russian Association of Indigenous Peoples of the North' (RAIPON) in Moskou, ging de vlucht naar Salekhard in het Jamal-Nenets Autonome Okrugs (district) en vandaar per helikopter naar Moezji. Moezji ligt net over de Oeral aan een van de zijrivieren van de Berg-Ob in het noordwesten van Siberië. Het doel van dit deel van de reis was een 'monitoring rapport' op te stellen van onder andere een Chanti 'pilot project' van een visverwerkingsbedrijfje in Oest-Vojkary. Dit project heeft Conflictvrij Noorden tezamen met Horizon Projects opgezet. Een tocht met jeeps over de bevroren Berg Ob bracht ons in Oest-Vojkary. Daar werden wij opgewacht door projectcoördinator Piotr Ozjelov en andere Chanti. In Oest Vojkary wonen zo'n 100 mensen, waarvan het overgrote deel Chanti is en behoort tot de verwantschapsgemeenschap. De overgrote meerderheid is werkloos. Vroeger werkte ieder in de kolchoz (collectieve boerderij). We beleggen dorpsbijeenkomst over het pilot-project die goed wordt bezocht. Men blijkt sceptisch over het project, maar veel mensen onderkennen dat het op de keper beschouwd toch een positieve ontwikkeling is. De Russen en Westerlingen die hen bezochten hebben, zo lijkt het, de dorpsbewoners in het verleden iets te vaak loze beloften gedaan. Piotr Ozjelov en de bestuursleden van Conflictvrij Noorden brachten op 15 maart 2000 een tegenbezoek aan Den Haag.

Zonder de EC-TACIS rapporteur vlogen we naar Naryan Mar in de Nenets Autonome Oblast (Region) waar wij Alexander I. Vyucheisky opzochten. Vyucheisky nam deel aan de Arctische Dag op 31 oktober 1998 in Groningen. Hij is lid van de regionale Doema en voorzitter van 'Jasavej', de Nenet-organisatie die deel uitmaakt van RAIPON. Met de auto rijden we naar een rendierhouderij in de buurt van Krasnoe, zo'n 50 km verderop. Hier lopen honderden rendieren rond in verschillende kralen. Zo'n vijftig Nenets, jong en oud, man en vrouw zijn hier verzameld. De rendieren zijn van hetzij de kolchoz of van particulieren. Hier worden de te slachten dieren geselecteerd. Door een Nenet wordt ik meegenomen naar de grote kraal. Honderden rendieren cirkelen om me heen. Hoe dicht ze ook bij me langslopen, geen een loopt tegen me op. Het is zeer indrukwekkend.

Later worden we uitgenodigd om deel te nemen aan de viering van het tienjarig bestaan van de ngo 'Jasavej' in een zaal van de Doema. Er wordt veel gespeecht en verschillende groepen treden op. Jasavej was een van de eerste Russische ngo's die bij het begin van de perestrojka actief werd. Ook nu nog verricht zij als spreekbuis van de Nenets baanbrekend werk - dat onze steun zeker waard is. Van uw giften heeft Arctic Peoples Alert US$ 500 overhandigd ten behoeve van het werk van 'Jasavej'. Ook heeft Arctic Peoples Alert Conflictvrij Noorden een bijdrage van US$ 250 gegeven ter ondersteuning van hun activiteiten voor inheemse volken.
In oktober hopen wij de Nenets en leden van Conflictvrij Noorden naar Nederland uit te nodigen.
Websites: http://www.raipon.org
http://www.indigenous.ru