Net voordat het nieuwsbericht naar buiten kwam over het ongeluk met de Russische kernonderzeeër Koersk, waarbij zo'n 118 opvarenden zijn omgekomen, meldde de Deense krant Jyllands Posten dat de Amerikanen in 1968 een waterstofbom met serie nummer 78252 voor de kust bij Thule in noordwest-Groenland hebben laten liggen. Deze informatie is gebaseerd op Amerikaanse documenten die onderzocht zijn door Deense ex-opruimingswerkers.

De waterstofbom is afkomstig van een Amerikaanse B-52 bommenwerper die in januari 1968 bij Thule in zee stortte. De B-52 had vier waterstofbommen aan boord. Tal van inheemse en niet-inheemse arbeiders die voor dit karwei werden ingeschakeld raakten daarbij radioactief besmet. De Amerikaanse regering heeft altijd beweerd dat alle bommen opgeruimd zijn. Deense oud-medewerkers van de Amerikaanse luchtmachtbasis hebben nu echter sterke aanwijzingen gevonden dat de vierde atoombom op 250 meter diepte op de zeebodem bij Thule ligt. Hun conclusie is gebaseerd op Amerikaanse defensiedocumenten die inmiddels zijn vrijgegeven en op beelden uit een oud filmpje dat in april 1968 is gemaakt door een bemanningslid van een Amerikaanse duikboot. Met de duikboot zochten de Amerikanen naar resten van de waterstofbommen. Op het filmpje is een voorwerp te zien dat sterk op de bom lijkt. Verder is ook uit de beperkte hoeveelheid teruggevonden plutonium af te leiden dat er nog een bom wordt vermist.

Rakettenschild
De basis bij Thule is altijd al omstreden geweest. De Amerikanen stationeerden er nucleaire wapens, ondanks het feit dat dat in strijd was met de Deense grondwet. In 1995 betaalde de Deense staat ruim 30 miljoen gulden aan mensen die aan straling zijn blootgesteld in de periode nadat de Amerikaanse B-52 bij Thule was verongelukt. Jarenlang had men verzwegen waaruit de lading bestond.
Het ongeluk in 1968 vond een paar dagen voor de Deense verkiezingen plaats en het motto was 'zwijgen'. Het ongeval van toen leidt ook nu weer tot een crisis in de betrekkingen tussen de NAVO-bondgenoten Verenigde Staten en Denemarken. Denemarken is verantwoordelijk voor het buitenlands, veiligheids- en defensiebeleid van Groenland. Het bericht over nr 78252 kwam vlak voor besprekingen tussen Denemarken en de Verenigde Staten over de modernisering van het radarsysteem in Thule. De Amerikanen willen Thule namelijk gebruiken voor het zeer omstreden anti-raketsysteem NMD. De Groenlandse regering is tegen het gebruik van Thule hiervoor, maar of zij hierin uiteindelijk een stem krijgt is nog een open vraag.

Rechtszaak
In 1953 werden de bewoners van Thule gedwongen te verhuizen (zie Arctica 5 en 7). Na jarenlang procederen bepaalde het Deense gerechtshof in augustus vorig jaar dat de bewoners recht hebben op een gezamenlijke schadevergoeding van zo'n 170.000 gulden. Tegen deze uitspraak hebben zij beroep aangetekend.
Bij het ter perse gaan van deze Arctica heeft de Deense regering nog geen standpunt ingenomen over het omstreden rakettenschild. Wel heeft ze laten weten dat er geen medewerking moet worden verleend aan het project als dat zou leiden tot het openbreken van de Amerikaans-Russische strategische wapenverdragen.
www.jp.dk - www.xtreme.nl - www.crested-ice.dk - www.bellona.no