Procesnieuws
Sommatie verzonden aan de Staat

Op verzoek van de Innu Nation en de Innu Steungroep hebben de advocaten Gaasbeek en Hummels op 1 april een sommatie verzonden aan de ministers Lubbers, Kooijmans (buitenlandse zaken), Ter Beek (defensie), Alders (milieu) en aan de staatssecretaris van defensie Van Voorst tot Voorst. In deze brief wordt opgeroepen de laagvliegoefeningen met onmiddellijke ingang te stoppen. De tekst luidt als volgt:

De Innu-"Indianen", woonachtig te Labrador en noordoost Québec, vertegenwoordigd door de Innu Nation en de Stichting Innu Steungroep te 's-Gravenhage alsmede een aantal natuurlijke personen, hebben de drie navolgende advocatenkantoren benaderd met een verzoek om rechtsbijstand, te weten: Mrs Hummels Van der Brug en de Jong te Utrecht Mrs Gaasbeek en Gaasbeek te Haarlem Morris/Rose & Ledgett, barristers & solicitors te Toronto (Canada).

Cliënten wensen, desnodig langs procedurele weg een eind te maken aan de Nederlandse laagvliegoefeningen met F-16 straaljagers boven het Innu- (jacht)gebied. Deze oefeningen vinden al een aantal jaren plaats in strijd met de uitdrukkelijke wil van het Innu-volk en zonder dat het Innu-volk dat ter plaatse woonachtig is, door u is benaderd voor het geven van toestemming middels enig Verdrag. Minnelijke verzoeken tot beëindiging van het laagvliegen zijdens de Innu en de Innu Nation aan de Nederlandse Staat hadden tot op heden geen enkel resultaat, diverse bezoeken van Innu Nation-delegaties aan ons land ten spijt.

De duizenden F-16 oefenvluchten, die jaarlijks vanaf Goose Bay plaats vinden, bezorgen de jagende Innu ernstig overlast en vormen een ernstige bedreiging van de Innu leefwijze en cultuur, alsmede een ontoelaatbare inbreuk op de rijke, en voorheen ongerepte natuurgebieden van Labrador en Oost Québec. Deze permanente inbreuk op de leefwijze van de Innu en op de natuur en het milieu van het Innugebied is om meerdere redenen onrechtmatig.
a) Het laten voortduren van het gewraakte laagvliegen is allereerst immers in strijd met meerdere bepalingen van het Internationaal Verdrag inzake de Burgerrechten en Politieke Rechten van New York, waarin diverse in het geding zijnde rechten zijn gegarandeerd. Tevens is er sprake van schending van de Internationale Regelgeving, de Inheemse volkeren betreffende.
b) Het laagvliegen is voorts onder meer in strijd met Principle 2 van de Rio de Janeiro Declaration on Environment and Development.
c) De tienduizenden oefenvluchten vinden reeds jaren plaats, terwijl behoorlijke Milieu Effect Rapportages nog altijd ontbreken. Het EIS (Environment Impact Statement) wacht al jaren op afronding. De in het Bilaterale Verdrag met Canada gegarandeerde Milieubescherming vindt niet plaats. Nu de milieu-effecten niet zijn vastgelegd is laagvliegen in strijd met de vigerende Canadese Federale wetgeving, en is doorvliegen een misbruik van Canadese wanprestatie op de rechten van alle inwoners van het gebied, inclusief de niet- indigene bewoners.
d) In Nederland en in grote delen van West-Europa is sprake van een absoluut laagvliegverbod, zeker voor een vlieghoogte van enige tientallen meters. Het laagvliegen in Canada is derhalve naar Nederlandse en Europese maatstaven onbehoorlijk en onrechtmatig.
e) Waar het huidige Defensiebeleid en het NATO beleid thans officieel nastreven de strijdkrachten tot vredessterkte terug te brengen, komt het cliënten voor dat het oefenen in laagvliegen ter nabootsing van oorlogssituaties thans wel volledig overbodig is geworden en daarmee een volstrekt onnodige inbreuk op het milieu van het Innugebied vormt.
f) Het advies met betrekking tot de Inheemse Volken van de Adviescommissie Mensenrechten d.d. januari 1993 en het rapport van de Nationale Adviesraad van Ontwikkelingssamenwerking d.d. 26 januari 1993 genaamd Indigenous People, A New Partnership, International Year 1993, nopen al evenzeer tot beëindiging van de gewraakte laagvliegoefeningen.
g) Voorts is er sprake van inbreuk op de constitutionele rechten, in het bijzonder S. 35 en S. 52 van de Constitution Act 1982, alsmede de Canadian Charter of Rights and Freedoms terzake de Aboriginal Rights van de oorspronkelijke bewoners van Canada, alsmede inbreuk op de rechten voortvloeiende uit de Aboriginal Title op "Indian Lands".
h) Inbreuk op de letter en de geest van Het James Bay Northern Québec Agreement, dat ter plekke de rechten garandeert van de Cree en Inuit bevolking in de provincies, New Foundland (Labrador) en Québec.
De Innu weigeren tenslotte te accepteren dat hun grondgebied en luchtruim wordt gebruikt voor training om anderen te doden.
Namens cliënten sommeren wij u op bovenvermelde gronden om per omgaande te (doen) besluiten tot algehele stopzetting van de gewraakte F- 16 oefenvluchten, bij gebreke waarvan deze stopzetting in rechte zal worden gevorderd. Tevens zal worden overgegaan tot het in rechte vorderen van schadevergoeding voor alle geleden schade.
Inmiddels verblijven met gevoelens van verschuldigde hoogachting,

Gaarne vernemend voor 5 mei 1993 a.s.,

Mrs Hummels Van der Brug en de Jong te Utrecht
Mrs Gaasbeek & Gaasbeek te Haarlem
Morris/Rose & Ledgett, barristers & solicitors te Toronto (Canada) represented by John A. Olthuis

Reactie

Minister-president Lubbers liet weten de brief doorgezonden te hebben naar Defensie. Het rapport van de Adviescommissie Mensenrechten Buitenlands Beleid en de brief van de Nationale Adviesraad Ontwikkelingssamenwerking, die in de sommatie genoemd worden (f), hebben inmiddels geleid tot een notitie van Kooijmans en Pronk aan de Tweede Kamer: "Inheemse Volken in het Buitenlands Beleid en in de Ontwikkelingssamenwerking". Via de IKON-radio werd vernomen dat deze notitie voor Defensie geen aanleiding is de oefeningen boven de Innu te staken.
Namens de regering ontvingen wij van staatssecretaris Van Voorst tot Voorst een reactie op de sommatie, die bijgaand is afgedrukt. U begrijpt dat we het daarmee niet eens zijn. Deze teleurstellende reactie brengt de Innu Nation en de Innu Steungroep er toe met volle inzet door te gaan met de voorbereiding van het dagvaarden van de Staat. Ook wordt overwogen om dit vooraf te laten gaan door een voorlopig getuigenverhoor en een voorlopig deskundigenonderzoek.

Eisers

De Steungroep heeft onderzocht of het mogelijk is een groot aantal individuele Nederlandse eisers in de rechtszaak te betrekken. Naar de mening van de advocaten is het belang dat Nederlanders in dezen hebben licht op het morele dus immateriële vlak en is daarom vrij moeilijk hard te maken. Immers, u heeft niet direct hinder van en lijdt ook geen schade als gevolg van de laagvliegoefeningen boven Nitassinan. Graag hadden wij - net als in de rechtszaak tegen de Staat inzake de kruisraketten- de betrokkenheid van het Nederlandse publiek met de zaak van de Innu willen laten blijken door geïnteresseerden in de gelegenheid te stellen mee te procederen.